مقدمه
شهادت عبارت است از اینکه شخصی که اطلاعاتی راجع به یک دعوی دارد، نزد مراجع قضایی بیان نماید. شهادت شهود یکی از مهمترین ادله اثبات دعوی در امور کیفری و حقوقی محسوب می شود. به همین دلیل قانونگذار شرایطی را برای شهادت و شاهدان پیش بینی نموده است که در صورت نبود آنها می توان اقدام به جرح شاهد و تعدیل شهود نمود. از همین رو همیشه و در همه حال نمی توان به شهادت شهود استناد و اکتفا کرد.
شرایط قانونی شاهد برای شهادت
بلوغ
عقل
ایمان
طهارت مولد یا حلال زاده بودن
عدالت
نداشتن نفع شخصی در دعوا
نداشتن دشمنی با طرفین دعوا
عدم اشتغال به ولگردی و تکدی
جرح و تعدیل شهود
شهادت یکی از مهم ترین ادله های اثبات در دعوا به شمار می رود و قواعد مربوط به شرایط شاهد جزء قواعد آمره به شمار می آیند،
به این معنا که حتما باید همانگونه که در قانون پیش بینی شده است رعایت شوند. بنابراین در مرحله اول خود دادگاه مکلف است در صورتی که نداشتن شرایط فوق را در مورد یک شاهد احراز نمود، به شهادت اثری ندهد.
اما اگر دادگاه از فقدان شرایط مقرر در مورد شاهد بی اطلاع بود، فردی که مدعی نبودن این شرایط در شاهد است، باید آن را اثبات نماید که به این عمل جرح گفته می شود و چنانچه شاهد رد شود طرف مقابل می تواند به دفاع از صلاحیت شاهد بپردازد که به این عمل در اصطلاح تعدیل گفته می شود.
مهلت جرح و تعدیل گواه تا چه زمانی است؟
مهلت جرح گواه و تعدیل مطابق ماده ۱۹۳ قانون مجازات اسلامی « جرح شاهد شرعی، باید، پیش از ادای شهادت به عمل آید، مگر آنکه موجبات جرح، پس از شهادت معلوم شود.
در این صورت، جرح تا پیش از صدور حکم به عمل می آید و در هر حال، دادگاه، مکلف است به موضوع جرح، رسیدگی و اتخاذ تصمیم کند ».
بنابراین، مهلت جرح گواه، تا قبل از ادای گواهی و در مواردی استثنایی، تا قبل از صدور حکم است.
در خصوص مهلت تعدیل گواه، قانون گذار، ساکت است
و به نظر می رسد که با توجه به ماده ۱۹۳ قانون مجازات اسلامی مهلت تعدیل گواه، پس از جرح شاهد و تا قبل از صدور حکم باشد.