مقدمه
کی از مهمترین تکالیفی که به موجب عقد نکاح به عهده مرد قرار می گیرد ، پرداخت نفقه به زن است . بر اساس ماده۱۱۰۶ قانون مدنی ، در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است .
همچنین مطابق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی ، نفقه زوجه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، نان ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض . بنابراین ، مرد در عقد دائم موظف است که نفقه زن خود را به او بپردازد .
شرط پرداخت نفقه زوجه
مرد موظف است که نفقه همسر خود را در عقد دائم بپردازد و این یک تکلیف کلی است . اما با عنایت به مواد قانون مدنی ، می توان گفت که تمکین از سوی زن شرط پرداخت نفقه است . به عبارت دیگر ، زمانی که زن از همسر خود تمکین نکرد و این مطلب در دادگاه به اثبات رسید ، مرد دیگر الزامی بابت پرداخت نفقه به زن نخواهد داشت
مطالبه نفقه زوجه
انجام تکلیف پرداخت نفقه به زن در دید قانونگذار به اندازه ای مهم است که برای مطالبه نفقه زوجه دو راهکار پیش بینی شده است .
نخست اینکه زن می تواند به دادگاه خانواده دادخواست مطالبه نفقه داده و نفقه خود را از مرد مطالبه نماید که بر اساس حکم دادگاه مرد موطف می شود مبلغ نفقه زن را به وی بپردازد .
دوم آنکه می تواند به دادگاه کیفری بابت جرم ترک انفاق شکایت تقدیم نماید
که در این صورت علاوه بر حکم به پرداختن نفقه به زن ، ممکن است مرد زندانی شود . علاوه بر این ، عدم پرداخت نفقه ظرف مهلت مشخصی ، ممکن است سبب ایجاد حق طلاق برای زن شود.
آیا می توان در عقد نکاح دائم شرط مرد که به زن نفقه تعلق نمی گیرد؟
در این خصوص بین فقها و حقوقدانان اختلاف نظر است ولی به نظر می رسد نفقه مقتضای ذات عقد نکاح دائم نباشد که نتوان خلاف آن شرط کرد
به اصطلاح حقوقی نفقه مقتضای اطلاق عقد نکاح دائم به شمار می رود
و بدیهی است که زوجین می توانند در ضمن عقد در این خصوص با تراضی و توافق تصمیم گیری کنند.
نکته: بر خلاف استحقاق دراستحقاق حقوق زوجه تمکن مرد شرط نیست
به عبارت دیگر چنین نیست که مرد در صورت توانایی مالی بایستی حق همسر خود را پرداخت کند
و مرد فقیر نیز ملزم به پرداخت حقوق زوجه است حتی اگر زن تمکن داشته و یا شاغل باشد باز هم پرداخت حقوق زوجه بر عهده زوج می باشد.
نکته: در این که آیا هزینه تحصیل زوجه جزء حقوق زوجه محسوب می شود یا خیر
قانون در این زمینه ساکت است ولی نظر فقها و مراجع بر این است که هزینه تحصیل از شمول نفقه واجب مرد خارج است.