تعریف
مهریه اعم است از دارایی یا پولی که مرد در هنگام ازدواج متعهد می‌شود
تا به عنوان پیشکشی یا هدیه به همسر خود بدون عوض و به صورت نقدی اعطا نماید،
دادن مهریه الزامی است و هیچ گونه اجبار در بازپس‌گیری آن از سوی شوهر جایز نیست.
انواع مهریه،
مهر المسمی: مهری است که زوجین قبل از انعقاد عقد نکاح بر مقدار و میزان آن
توافق داشته و آن را هنگام عقد ثبت کرده باشند. مطابق ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی، «تعیین مهر منوط به تراضی طرفین است و محدودیتی در این خصوص در قانون پیش‌بینی نشده است.»
شرایط
همچنین، «مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آن‌ها بشود، معلوم باشد.» (ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی). یعنی، مهر تعیین‌شده باید دارای ارزش مالی بوده باشد
و همان‌طور که بالاتر اشاره شد، قابلیت داد و ستد و تملک داشته باشد،
میزان آن معلوم و معین و صریحاً بیان شده باشد و به صورت کلی به صورت مشروع و عقلایی دارای ارزش باشد،
همچنین زوج (شوهر) می‌بایست استطاعت پرداخت آن را داشته باشد.
مهرالمثل
با وجود ضرورت و الزام وجود مهریه اما از لحاظ زمان تعیین آن محدودیتی در زمان عقد دایم وجود ندارد
و بدون تعیین مهریه قانونا و شرعا نکاح پذیرفته است،
هرچند در هنگام عقد موقت (متعه) در صورت‌عدم تعیین مهریه عقد باطل است.
در صورتی که مهر در هنگام نکاح تعیین شده باشد،
امکان تعیین آن با توافق زوجین و بعد از انعقاد عقد وجود دارد.
شرایط
در صورتی که قبل از تراضی زوجین عمل زناشویی اتفاق بیفتد
(حال به دلیل‌عدم توافق درباره‌ی مهریه و یاعدم تطبیق نوع مهریه با قوانین)، زن مستحق مهریه از نوع مهر المثل است
که بنابر ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی نحوه‌ی چگونگی تعیین مهرالمثل تعریف می‌شود:
«برای تعیین مهر المثل، باید حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او
نسبت به اماثل و اقران و اقارب و همچنین معمول محل و غیره در نظر گرفته شود.»
بر این اساس، مهرالمثل برمبنای خصوصیات زن یعنی وضعیت خانوادگی تحصیلات و جایگاه اجتماعی ایشان و با سنجش اطرافیان و خویشاوندان زن تعیین می‌گردد
که بیشتر از جنبه عرفی برخوردار است تا شکل قراردادی.
مهرالمتعه
مهری است که مانند مهرالمثل در زمان نکاح تعیین نشده است اما قبل از عمل زناشویی اصرار به طلاق وجود دارد،
در این صورت مبلغی از سمت مرد به زن پرداخت می‌گردد
که طبق ماده ۱۰۹۴ قانون مدنی «برای تعیین مهرالمتعه حال مرد از حیث غنا و فقر ملاحظه می‌شود». باید توجه داشت که: در صورت ازاله بکارت بدون رضایت دختر، مرد باید مهرالمثل پرداخت کند.