ضرر و زیان ناشی از تخریب
پیشگفتار
ضرر و زیان ناشی از تخریب
آیا تا به حال شده است خودرو شما در حین یک درگیری خیابانی توسط افرادی مورد تخریب واقع شود این مثال تنها یک نمونه از تخریب اموال است و سایر اموال ما نیز ممکن است به طرق مختلف مورد تخریب قرار گیرد ، بنابراین در این گفتار به شرح مطالبی در خصوص این جرم می پردازیم.
یکی از جرائمی که در قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است جرم تخریب اموال است. تخریب اموال هم می تواند نسبت به اموالی ارتکاب یابد که در مالکیت خصوصی افراد قرار دارد مانند تخریب نسبت به اتومبیل شخصی توسط دیگری و یا می تواند نسبت به اموالی باشد که توسط دولت در اختیار عموم قرار داده می شود تا از آنها استفاده کنند مانند اتوبوس های شهرداری ها، سطل زباله، فضای سبز و … . محترم شمردن اموال و مالکیت اشخاص یا اموالی که از طرف دولت در اختیار آنها برای منتفع شدن قرار داده می شود یکی از حقوق شناخته شده افراد است که می بایست از طرف حکومت و سایر افراد به رسمیت شناخته شود. تخریب اموال چه اموالی که متعلق به شخص خاصی است و به صورت قانونی در مالکیت او درآمده است و چه اموالی که دولت و حکومت برای استفاده عموم در اختیار آنها قرار می دهد از نظر اخلاقی، شرعی و قانونی امری ناپسند است و در صورت تخریب قانونگذار راهکاری برای جبران خسارت و مجازات افراد در نظر گرفته است. تخریب به معنای خراب کردن و یا لطمه وارد کردن عمدی به مال متعلق به دیگری به صورت جزئی یا کلی است که می تواند به صورت آتش زدن یا ضربه وارد کردن یا پاره کردن نیز باشد. جرم تخریب یک جرم عمدی است و باید سوءنیت شخص برای تخریب و ضرر رساندن به دیگری احراز شود. این نکته حائز اهمیت است که اگرچه لطمه زدن به اموال رفتاری است مجرمانه، لیکن ورود ضرر به مال دیگری شرط اصلی تحقق جرم تخریب خواهد بود زیرا تا ضرر واقع نشود، جرم تخریب تحقق پیدا نخواهد کرد.
مستند قانونی تخریب اموال شخصی
قانونگذار مواد ۶۷۵ تا ۶۸۹ قانون مجازات اسلامی را به جرم تخریب اختصاص داده است و مجازات تخریب اموال را بیان فرموده است. به موجب ماده ۶۷۵ اگر کسی اموال دیگری را که شامل عمارت، بنا، کشتی، هواپیما، کارخانه، انبار و به طور کلی هر محل مسکونی یا آماده برای سکونت و همینطور جنگل، خرمن، محصول زراعی، درخت، مزارع یا باغ که در مالکیت دیگری است را آتش بزند در صورتی که با قصد مقابله با حکومت نباشد به حبس از دو تا پنج سال محکوم می شود. مندرجات این ماده غیر قابل گذشت است.
در صورتی که شخص اموالی غیر از اموال گفته شده در بالا را آتش بزند مجازاتش ۳ ماه تا یک سال و نیم حبس خواهد بود و یک جرم قابل گذشت می باشد. برای مثال اگر شخصی اتومبیل شما را آتش بزند مشمول این قسمت خواهد بود.
هرگاه کسی اموال متعلق به دیگری را از طریقی غیر از آتش زدن تخریب کند یا از کار بیندازد در صورتی که میزان خسارت وارد شده ده میلیون تومان یا کمتر باشد مجازات شخص جزای نقدی به میزان دو برابر خسارت وارده خواهد بود و اگر خسارت وارد شده بیشتر از ده میلیون تومان باشد مجازات شخص حبس از ۳ ماه تا یک سال و نیم است و یک جرم قابل گذشت نیز می باشد.
هرگاه کسی حیوان حلال گوشت متعلق به دیگری را بکشد، مسموم کند، تلف کند یا ناقص کند ۴۵ روز تا ۳ ماه حبس یا جزای نقدی خواهد داشت و یک جرم قابل گذشت نیز می باشد.
هرکس اسناد یا اوراق تجارتی متعلق به دیگری را از بین ببرد یا بسوراند و موجب ضرر به دیگری شود به حبس از ۴۵ روز تا یک سال محکوم می شود و یک جرم قابل گذشت نیز می باشد.
هرکس به تخریب محصولات دیگری اقدام کند یا آن را درو کند یا باغ میوه دیگری را خراب کند یا با هر اقدامی موجب خشک شدن محصول دیگری گردد به حبس از ۶ ماه تا دو سال و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می شود. این جرم نیز قابل گذشت می باشد.
مجازات تخریب اموال دولتی (تخریب اموال عمومی)
به موجب ماده ۶۷۹ قانون مجازات اسلامی هرگاه شخصی حیواناتی را که شکار آنها توسط دولت ممنوع اعلام شده است را بکشد، مسموم نماید، تلف یا ناقص کند به مجازات حبس از ۴۵ روز تا سه ماه یا جزای نقدی محکوم می گردد.
هرکس نسبت به شکار یا صید حیوانات و جانوران وحشی حفاظت شده اقدام کند به حبس از سه ماه تا سه سال یا جزای نقدی محکوم خواهد شد.
هرکس به تخریب یا سوزاندن اسناد دولتی بپردازد به حبس از دو تا ده سال محکوم خواهد شد.
به موجب ماده ۶۸۶ قانون مجازات اسلامی هرکس درختانی را که در محدوده قانونی و حریم شهرها و روستاها هستند را قطع نماید علاوه بر جبران خسارت به حبس از ۶ ماه تا ۳ سال یا جزای نقدی محکوم می گردد.
هرکس وسائلی که مورد استفاده عموم افراد جامعه است را مانند برق، نفت، گاز، تلفن و… را تخریب کند، آتش بزند و هرنوع خرابکاری نماید بدون اینکه هدف شخص اخلال در نظم عمومی باشد به حبس از سه تا ده سال محکوم می گردد و در صورتی که عمل شخص در مقابله با نظام باشد مجازات محارب را خواهد داشت.
بر اساس مندرجات قانون مدنی اگر کسی اموال متعلق به دیگری را تلف نماید ضامن خسارت وارده به شخص خواهد بود. یعنی در صورتی که شخصی مرتکب جرم تخریب شده است علاوه بر اینکه دارای مجازات خواهد بود باید خسارت وارده را نیز جبران کند و اگر تخریب منتهی به قتل، نقص عضو یا جراحت بر دیگری گردد شخص حسب مورد به قصاص یا پرداخت دیه نیز محکوم خواهد شد. در چنین شرایطی علاوه بر طرح شکایت کیفری باید ضرر و زیان وارده را نیز از دادگاه مطالبه نمایید. ضرر و زیان ناشی از تخریب
