جرم جعل چیست؟
وقتی شخصی مدرک، سند یا هر نوشته مهمی که طبق قانون تعیین می‌شود را دست‌کاری کند، گفته می‌شود شخص مرتکب جرم جعل شده است.
لازم به ذکر است که عمل جعل بایستی حتماً به شکل تحریف یا ایجاد نوشته روی کاغذ باشد؛ بنابراین تحریف و جعل صدا، اثرانگشت و حتی تهیه کارت یا بلیت محلی مشخص چنانچه بدون نوشته باشد جعل به‌حساب نمی‌آید.
جاعل کیست؟
جاعل کسی است که عملیات و اقدامات مربوط به جعل اسناد را انجام دهد و بتواند اسناد و مدارک جعلی را با تغییر در مفاد آن نسبت به اسناد حقیقی و اصیل ارائه کند؛ یا با دخل و تصرف در سند حقیقی آن را از شکل واقعی‌اش دور نماید.
مهم نیست که فرد از اسناد جعل‌شده برای خودش استفاده کند یا به اشخاص دیگر ارائه دهد درنهایت فرد خاطی به‌عنوان جاعل در دادگاه کیفری شناخته می‌شود.
علاوه بر شخص مجرم یا جاعل که از منظر قانون به‌عنوان خلاف‌کار شناخته می‌شود و مستحق مجازات مربوطه است،
شخصی که از اسناد جعلی بهره‌وری و استفاده کرده و به‌وسیله آن‌ها قصد فریب اشخاص یا سو استفاده داشته نیز به‌عنوان مجرم شناخته می‌شود. به‌طورکلی فرد سوءاستفاده‌کننده از مدارک جعل‌شده یا شخص ثالثی که به هر نحوی اسناد جعلی را تهیه و استفاده کرده است به‌عنوان جاعل شناخته می‌شود.
سند مجعول چیست؟
- جعل اسناد رسمی یا عادی: یعنی ایجاد نوشته یا مهر، قلم بردن در متون، خراشیدن یا محو کردن نوشته، کپی امضا، خط زدن یا سیاه کردن نوشته،
- ایجاد تغییر در تاریخ اسناد و هر اقدامی که منجر به تغییر در اسناد عادی یا اسناد رسمی رایج می‌شود.
- جعل اسناد هویتی: یعنی ایجاد یا تغییر در اسناد هویتی و ملی نظیر شناسنامه، کارت ملی، مدارک تحصیلی، گذرنامه، کارت پایان خدمت، جواز کسب و به‌طورکلی هر آنچه مربوط به مدارک هویتی اشخاص باشد. عموماً دست‌کاری در شناسنامه یا کارت ملی می‌تواند شامل تغییر در تاریخ تولد یا حذف نام همسر از شناسنامه
- باشد.
- جعل اسناد مالی: یعنی جعل نمودن ارز رایج کشور شامل اسکناس، سکه، چک، سفته، اوراق بهادار و همچنین ضمانت‌نامه‌های بانکی. درواقع دست‌کاری و تصرف در هرگونه مدرکی که به مسائل مالی مرتبط است.
- جعل احکام مربوط به دادگاه و دادسرا: این مورد شامل جعل یا ایجاد تغییر در کلیه حکم‌های صادرشده از جانب دادگاه‌ها یا دادسراها است.
جرم استفاده از اسناد مجعول چه مجازاتی در پی دارد؟
- مجازات جرم جعل اسناد عادی مثل قولنامه، اجاره نامه، مبایعه نامه و از این قبیل اسناد باشد،
- علاوه بر برگرداندن مال گرفته شده و جبران کردن خسارت گرفته شده،
- از شش ماه تا دو سال حبس و مبلغ ۳ تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی دارد که در حق دولت می باشد.
- مجازات جرم جعل در اسناد رسمی به این صورت است که اگر امضا و مهر رهبری و روسای قوا جعل شود،
- ۳ تا ۱۵ سال حبس را به دنبال دارد و اکر امضای رئیس جمهور، هیئت وزیران و نمایندگان باشد، ۱ تا ۱۰ سال حبس دارد.
- مجازات جرم اسناد مالی مثل جعل اسکناس یا چک، ۵ تا ۲۰ سال حبس را به دنبال خواهد داشت.
- مجازات جعل مدارک تحصیلی ۱ تا ۳ سال حبس را به همراه دارد.
- مجازات جعل برای کسی که احکام دادگاه ها را جعل کند
- و یا با علم به مجعول بودن از آن ها استفاده کند به ۱ تا ۱۰ سال حبس محکوم می شود.