استناد به فیلم ضبط شده
درگذشته درخصوص ارزش اثبات صدا و فیلم ضبط شده در دادگاه، گفتگو و مناقشه بسیار بود. اما با تصویب قانون تجارت الکترونیکی در سال ۱۳۸۲ تا حدود زیادی به این مناقشات پایان داده شد. ماده ۱۲ – اسناد و ادله اثبات دعوی ممکن است، بهصورت داده پیام بوده و در هیچ محکمه یا اداره دولتی نمیتوان بر اساس قواعد ادله موجود، ارزش اثباتی «داده پیام» را صرفا به دلیل شکل و قالب آن رد کرد.
بند الف ماده ۲ قانون اخیرالذکر داده پیام یا (Data massage) که فیلم و صدای ضبط شده توسط دستگاههای الکترونیکی از قبیل گوشی موبایل و دوربین مداربسته و … در زمره آن قرار میگیرند را به این شکل تعریف کرده است. داده پیام (Data Message) : هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری و یا فناوریهای جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش میشود. در بند(ح) همین ماده، سیستم اطلاعاتی مطمئن (Secure Information System) را تعریف و ویژگیهای آن را به شرح ذیل برشمرده است.
ویژگی های سیستم اطلاعاتی مطمئن (استناد به فیلم ضبط شده)
به نحوی معقول در برابر سوءاستفاده و نفوذ محفوظ باشد. سطح معقولی از قابلیت دسترسی و تصدی صحیح را دارا باشد. به نحوی معقول متناسب بااهمیت کاری که انجام میدهد، پیکربندی و سازماندهی شده باشد. موافق با رویه ایمن باشد. بنابراین نوار ضبط صوت و لوح فشرده (CD) در صورتی دلیل به شمار میرود، که مقررات قانون تجارت الکترونیکی درباره داده پیام آن را در بر گیرد.
آیا فیلم دوربین گوشی مدرک است؟
اگر این نوشتار را تا اینجا مطالعه کرده باشید تا حدود زیادی پاسخ این پرسش که؛ ( آیا فیلم دوربین گوشی مدرک است؟) را در یافته اید. امروزه تعداد زیادی دوربین اعم از دوربین های ترافیکی و شهری و دوربین های اماکن خصوصی و عمومی در شهر ها نصب شده است. از آن گذشته میلیون ها دوربین به صورت موبایل و تلفن هوشمند در دست مردم است. به جرات می توان گفت کمتر رویدادی است که از پوشش و دید دوربین ها پنهان بماند. اما سئوال اینجا است آیا فیلم ضبط شده توسط دوربین گوشی به عنوان سند اثبات ادعا معتبر است؟ به تعبیر و سئوال عموم؛ آیا فیلم دوربین گوشی مدرک است؟ قبل از پاسخ به این پرسش لازم است بار دیگر شرایط ادله اثبات الکترونیکی را در قانون ملاحظه نماییم؛ «داده پیام شامل؛ هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری و یا فناوریهای جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش میشود».
بنابر تعریفی که از داده پیام شد؛ باید گفت؛ چنانچه داده پیام ها به نحوی معقول از سوء استفاده و نفوذ مصون باشند می توانند به عنوان دلیل به دادگاه ارائه شوند. دادگاه ها آنها را مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهند داد. به عبارت دیگر ارزش اثباتی دلایل از جمله فیلم دوربین موبایل مانند هر دلیل و مدرک دیگری بر عهده دادگاه است. خلاصه بحث آنکه فیلم دوربین موبایل می تواند به عنوان مدرک به دادگاه ارائه شود اما ارزیابی ادله و تشخیص میزان ارزش اثباتی آن بر عهده دادگاه است.
چنانچه در معرض جرم قرار گرفتید یا ناظر و شاهد ارتکاب جرمی بودید با استفاده از گوشی تلفن همراه از وقوع جرم فیلم برداری کنید. این فیلم ها هم می تواند مقدمه علم قاضی قرار گیرند و هم می توانند به عنوان سند و مدرک مورد استناد واقع شوند. از این منظر تفاوتی با سایر ادله ندارند.
پاسخ